وضعیت خوابیده به پشت یا سوپاین Supine Positionبیمار در اتاق عمل

این وضعیت طاقباز ، سوپاین یا دورسال نام دارد که در این وضعیت بیمار به پشت خوابانده می شود و دست هایش در امتداد بدن قرار دارد.

در اعمال جراحی مختلفی از این حالت و پوزیشن سوپاین استفاده میشود از قبیل:

اعمال جراحی عمومی : مانند آپاندکتومی ، رزکسیون روده ، ماستکتومی ، بیمار به پشت می خوابد  و در صورت لزوم از جادستی یا پد زیر پاشنه و… استفاده می شود.

جراحی زنان : مانند بستن لوله های رحمی ، خارج کردن ورید های واریسی ، اعمال ارتوپدی بر روی دست و پا و بازو و ران ، در این اعمال دست بیمار در کنار بدنش قرار میگیرد.

تانسیلکتومی : بیمار در وضعیت سوپاین خوابانده شده ، بالش یا رول کوچکی در زیر شانه هایش قرار میگیرد. تا حالت اکستانسیون گردن بوجود آید.

اعمال جراحی گوش ( مانند استاپدکتومی ) : بیمار در پوزیشن سوپاین قرار میگیرد و از یک حلقه (رینگ) یا بالش زیر سری جهت ثابت نمودن سر بیمار استفاده می شود. البته سر بیمار را به یک طرف چرخانده ، قسمتی که قرار است عمل شود بالا قرار میگیرد.

جراحی چشم : بیمار در وضعیت سوپاین میخوابد و برای ثابت نگهداشتن وضعیت سر ، بالش یا رینگ زیر سر بیمار قرار داده میشود.

توجهات لازم در وضعیت خوابیده به پشت یا پوزیشن سواپاین:

در هنگام این وضعیت باید از وارد آمدن صدمه به قسمت های تحت فشار پیشگیری شود و قسمت هایی از بدن که در وضعیت خوابیده به پشت در معرض زخم فشاری قرار دارند عبارتند از : پس سر(پشت سر) ، شانه ، اوله کرانون Olecranon ، مهره های گردن ، ساکروم Sacrum ، دنبالچه Coccys و پاشنه.

برای جلوگیری از وارد شدن فشار به این قسمت ها از پدهای مخصوص استفاده می شود. باید با یک کمربند ایمنی 7 تا 10 سانتی متر بالای زانوها را بست. اغلب یک لایه پارچه ای و با یک پتو را بین بند مذکور و پوست بیمار قرار می دهند. این کمربند باید با کشش مناسب بسته شود تا بیمار را محکم و بدون اینکه جریان خون در زیر کمربند مختل شود بر روی تخت نگه دارد.

شریان پشت زانویی ،اعصاب پرونئال Peroneal Nerve و تیبیال Tibial Nerve از قسمت پشت زانو عبور میکنند تحت فشار قرار گرفتن این قسمت ها ممکن است باعث آسیب عروق ، گردش خون و احتمالا باعث ایجاد ترومبوز وریدی می شود ، استفاده از بالش نرم زیر زانوها و اطمینان از زیاد سفت بسته نشدن کمربند احتمال ایجاد چنین مشکلی را به حداقل می رساند.

غالبا سر بیمار بر روی یک بالش کوچک یا حلقه قرار میگیرد تا امتداد ستون فقرات حفظ شود و فشار وارده به پشت سر و ماهیچه های گردن کاهش یابد. چشم ها باید توسط یک محافظ چشم و یا با بستن ، در برابر محلول ها در برابر محلول ها و دیگر عوامل خارجی محافظت شوند.

اگر دست های بیمار بر روی جادستی قرار گیرند ، جا دستی ها باید مساوی یا سطح تخت عمل قرار گیرند. دست ها نباید بیشتر از 90 درجه باز شوند ، تا از ایجاد کشش بیش از حد و فشار بر روی عصب براکیال جلوگیری شود. مچ بند هایی که استفاده می شوند باید نرم باشند تا موجب انسداد عروق نشوند. مچ بند ها به صورت چرخشی در اطراف مچ بسته می شوند و کف دست ها به سمت بالا بر روی جادستی قرار میگیرند این وضعیت از تحت فشار قرار گرفتن عصب اولنار ulnar nerve بین برجستگی استخوان کوبیتال و جادستی جلوگیری می کنند.

انواع پد های جراحی:

Wedge

Donut

Rolls

در بعضی اوقات لازم است برای دسترسی به کشاله ران ، پرینه و اندام انتهایی ، پای بیمار به شکل پای غورباقه ای قرار گیرد. در این حالت ران ها به سمت بیرون چرخانده شده و زانوها خم می شوند و با قرار دادن دو بالش زیر پا ، پاها به صورت غورباقه ای نگه داشته می شوند. این وضعیت زمانی بکار میرود که دسترسی به اندام های تناسلی مورد نیاز باشد. مثل جراحی های زنان و اورولوژی در طول عمل پیوند عروق کرونر ، این وضعیت دسترسی به ورید سافن را برای انجام پیوند امکان پذیر می سازد. بعضی اوقات به جای بالش از صفحات خاصی استفاده می شود.

تغییرات فیزیولوژیک:

در وضعیت سوپاین حجم خون وارده به قلب و ریه ها نسبت به حالت ایستاده افزایش می یابد. زیرا خون وریدی از پایین تنه به سمت قلب برمیگردد. این حالت خروجی قلب را همگام با ورودی قلب افزایش می دهد.وزن قفسه سینه در افراد چاق می تواند باعث افزایش فشار قفسه سینه و افزایش کار قلب گردد. به بیماران مبتلا به اختلال قلبی – عروقی ، این وضعیت می تواند خطر ایجاد نارسایی قلب را در او افزایش دهد.

در صورت وجود توده ای در حفره شکم یا وجود جنین (حاملگی) ، این وضعیت موجب افزایش فشار بر ورید اجوف تحتانی میگردد و در نتیجه سبب کاهش برگشت خون به قلب خواهد شد. به دنبال آن بیمار دچار هایپوتانسیون می شود. ورید اجوف تحتانی در سمت راست ستون فقرات قرار دارد، خم شدن جزئی بیمار به سمت چپ یا قرار دادن چیزی در زیر پهلوی راست او می تواند سبب رفع فشار از ورید اجوف تحتانی شود.

عمکرد تنفسی دچار اختلال میگردد زیرادر حالت خوابیده حجم دم و بازدم کمتر از وضعیت ایستاده است. این وضعیت باعث اختلال توزیع یکسان هوا از راس ریه ها به سمت قائده آنها می شود حرکت رو به جلو و رو به بالای به جز در بیمارانی که در اثر چاقی فشار قابل توجهی به به دنده ها وارد می شود، به خوبی انجام می شود.احشا شکم گردش خون شکمی را کاهش می دهند.